لنگرود کجاست؟ معرفی جامع شهرستان لنگرود

لنگرود کجاست؟ یا لنگرود در کدام استان است؟ برای پاسخ دادن به این دو سوال باید سفری به فرهنگ و طبیعت این شهر داشته باشیم.

لنگرود شهری است که در سرزمینی جلگه ای و به لحاظ ارتفاع پایین تر از سطح دریا قرار دارد. مکان‌ها و جاهای دیدنی لنگرود برحسب قرار داشتن در بین کوه و دریا زیاد و متنوع بوده است.

جلگه گیلان در عصر هولوسن پدید آمد و دشت لنگرود جوان ترین قسمت آن محسوب می‌شود که در اواخر دوران سلسله هخامنشی پدیدآمد. رودی در لنگرود جریان دارد که از رشته کوه البرز سرچشمه می‌گیرد و از میان شهر عبور می‌کند و به دریای خزر می‌ریزد. موقعیت کشاورزی لنگرود همانند دیگر مناطق گیلان شرایط اقلیمی خاصی را برای مردمانش پدید آورده است و برنج با قدمت پنج هزار ساله، کنف، چای، مرکبات، پیله ابریشم و صید ماهی بخشی از فرهنگ کار و تلاش زندگی مردمان این دیار است . شهرستان لنگرود در یک نگاه کلی در قسمت شرقی جلگه گیلان قرار گرفته است و از نظر ویژگی های طبیعی با توجه به شیب و ارتفاع اراضی به چهار تیپ عمده تقسیم می‌شود: 1- نواحی ساحلی2- نواحی جلگه ای 3- نواحی کوهپایه ای 4- نواحی کوهستانی

جاهای دیدنی لنگرود کجاست؟

مکان های دیدنی لنگرود را می‌توان به چند بخش تقسیم کرد:

• بازار لنگرود
• آثار باستانی لنگرود
• قسمت کوهستانی لنگرود
• قسمت ساحلی لنگرود
  

بازارهای لنگرود: هر هفته بازارهای محلی لنگرود در دو نوبت شنبه و چهارشنبه برپا می‌شود. در این بازار ها با تولید و ارائه مقادیر قابل توجهی برنج و چای را نیز صید ماهی پررونق شده و خریداران زیاد را به سوی خود جلب می‌کند.

علاوه بر محصولات محلی و پرورشی شهرستان لنگرود دراین بازار ها اجناس و محصولات سایر مناطق، از تولیدات داخل گرفته شده تا خارجی، به فروش می‌رسد. در بازارها مال فروشان با صنایع دستی مانند حصیر و زنبیل و فرآورده های دیگر برخورد خواهید کرد که حاصل کار و تلاش زنان و مردان این دیار سرسبز است.

بازارهای لنگرود از جمله بازار های تراز اول استان گیلان محسوب می‌گردد که  فروشندگان دورگرد استان را به سوی خود می‌کشاند و بیشتر فروشندگان را از شرق گیلان و بعضا از استان مازندران به سوی خود فرا می‌خواند. در میان آن ها فروشندگان از غرب استان نیز دیده می‌شود که برای فروش محصولات خود به لنگرود عزیمت می‌کنند.

بازار برنج فروشان لنگرود در کنار رود مرکزی شهر قرار دارد و از مهم ترین بازار ها برای خرید و فروش برنج، ابریشم و چای می‌باشد و دسترسی به آن با سهولت امکان پذیر است.

بازار ماهی فروشان یکی دیگر از جاهای دیدنی لنگرود  است. بازار ماهی فروشان نزدیک بازار برنج فروشان و در کوچه ای معروف به سماک کوچه قرار دارد؛ که منتهی آن به بقعه آقاسیدحسین کیا می‌رسد.

آثار باستانی لنگرود

1. پل خشتی

این پل بر روی رودخانه ای که به رودخانه لنگرود معروف است قرار دارد . طول این پل بالغ بر 37 متر است و عرض آن 7/4 متر و ارتفاع بلندترین نقطه پل از سطح رودخانه 7/9 متر است. که دو قسمت شهر یعنی فشکالی محله را به راه پشته متصل می‌کند.

 این پل توسط شخصی به نام حاجی آقا پرد ساخته و بنابر روایتی پل مزبور در محل پلی قدیمی به دستور حاجی آقا بزرگ منجم باشی، در زمان سلطنت فتحعلی شاه، ساخته شده است.

قبل از این بنای خشتی ظاهرا پلی چوبین تا سال 912 ه.ق قرار داشته است و قدمت این پل خشتی را از سال 912 ه.ق برآورد می‌کنند.

علی بن شمس الدین لاهیجی در سده دهم قمری، در کتاب “تاریخ خانی” اینگونه می‌نویسد:

« در زمانیکه سلطان هاشم را سربازان سلطان خان احمد خان تعقیب می‌کردند، در لنگرود از این پل چوبین و تخته ای گذشتند و برای اینکه وقفه ای در کار دنبال کنندگان پیدا نشود تخته های این پل را کشیدند. »

 

همچنین در کتاب ” دارالمرز ولایات، گیلان نوشته ه. ل. رابینو فرانسوی نوشته شده‌است « پل خشتی لنگرود، پلی که با آجر و ساروج ساخته شده و دارای دو دهانه فراخ برای عبور کشتی است،37متر طول و 12 متر ارتفاع دارد و مربوط به دوران صفویه است، گو آنکه بعضی به عهد تیموری نسبت میدهند ولی سندی در این باره در دست نیست. »

2. منزل قدیمی منجم باشی

اگر بخواهیم در لنگرود جاهای دیدنی را نام ببریم حتما باید به این خانه هم اشاره کنیم. این خانه در فشکالی محله لنگرود است و یکی از آثار قدیمی لنگرود محسوب می‌شود.

رابینو در عصر خود این بنا را به این نحو توصیف کرده است:

« بنای منزل منجم باشی در فشکالی محله لنگرود است، اگر نتوان زیباترین بنای رانکوه دانست، می‌توان آن را زیباترین بنای لنگرود خواند خانه ای بسیار وسیع است و طویله های بسیار بزرگ دارد، و محلی برای تابستانشین و مسلط به سبزه میدان بنا کرده بودند که بر بالای ستون های چوبین استوار بوده است و بامی سفال داشت، ساختمان اصلی  این بنا را حاجی آقا بزرگ منجم باشی بنا کرده بوده و در آتش سوزی زمان فتحعلی شاه که مادر میرزا مهدی خان و همسر میرزا عبدالباقی است بنا نهاد و دو قسمت به یکدیگر متصل هستند و این بناء عظیم در دو طبقه است. »

 

3. منزل دریابیگی در لنگرود

این منزل در محله راه پشته لنگرود است و با نقاشی هایی و درهای باز یه سوی حیاط گچ بری شده یکی از نمونه های دوره ی قاجار محسوب می‌شود.

این بنا متعلق به یکی از خانواده های سرشناس گیلان بوده و دارای دیوار آجری است که دو طرف آن به دو بخش برج مانند ختم می‌شود. این خانه از دو طبقه تشکیل شده و طاق‌های بالا دارای درهای چوبی مشبک است که بروی حیاط باز می‌شود، و در ورودی بنا دو در بزرگ چوبی قدیمی است که روی آنها میخها کوبه ها وجود دارد درها به دالان و راهرو هشت گوش کوچکی راه می‌یابد که پشت دروازه واقع می‌باشد و به حیاط منتهی می‌شود.

 

4. مسجد حاجی محمدخان امینی لنگرودی (مسجد شهدا)

این مسجد که معروف به مسجد شهدا است، توسط شخصی به نام حاجی محمدخان اگنی ( اگند) امنی متوفی 1302 هـ .ش تجدید بنا شده گردید. و در قسمت غربی، در حیاط مسجد اتاقی است که مقبره خانوادگی امینی است و سنگی به دیوار این اتاق نصب شده است که اشعار چند در مدح مرحوم سروده و حک شده است.

5. پل خشتی نالکیاشر

یکی از آثار باستانی در شهرستان لنگرود می‌باشد که قدمت آن به دورۀ صفوی می‌رسد.

این پل خشتی که بر رودی که در مسیر روستای لیالستان لاهیجان به نالکیاشر قرار دارد ساخته شده است و به طرز عجیبی جالب بوده و بسیار دیدنی است.

تاریخچه لنگرود

نام لنگرود اولین بار در سال 512 هـ .ق یعنی سال مرگ سلطان محمد بن ملکشاه سلجوقی و آزاد شدن ( فرامرز بن مردانشاه لنگرودی) از زندان ذکر گردیده است.

به دو دلیل به این شهر لنگرود گفته اند:

1. به این دلیل که لنگرود ابتدا لنگرگاه بوده
2. لنگرود نام رودخانه ای است در جوار شهر که به دریای خزر می‌ریزد.

به طور کلی سرزمین گیلان قبل از دوره صفویه به دو منطقه بیه پیش و بیه پس تقسیم می‌شد.

لنگرود و نواحی شرق گیلان با مرکزیت لاهیجان شامل ناحیه بیه پس می‌شدند. نام لهجه لنگرودی هم گیلکی بیه پس است. این زبان هزاران سال است که وسیله تفهمی و تفاهم مردم در گیلان است و از زبان ایرانیان باستان منشاء دارد و در پاره ای از منابع زبان دیلمی نامیده شده است که گیلان زمین در دوره هایی به دیلمستان نیز معروف بوده است. می‌توانید با بررسی  ریشه های کلمات گیلکی و با واژه های اروپایی به هم ریشه بودن آن پی ببرید.

در سال 1012 هجری قمری لنگرود بندری معروف بود که بنا به گفتهی (جهان نما) تا 100 کشتی در آنجا لنگر می انداختند و جان التون به دستور نادرشاه اولین کشتی خود را به سال1156 هجری قمری در بندر لنگرود به آب انداخت. در زمان نادرشاه افشار ، وی به سبب سرکوب تاتارهای مازندران لنگرود را به عنوان پایگاه دریایی و کشتی سازی انتخاب کرد. ایجاد پایگاه دریایی و ساخت کارخانه کشتی سازی موجب توسعه تجاری در این منطقه گردید.

در زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار، لنگرود جزو یکی از مناطق رانکوه که شرقی ترین قسمت گیلان بود، قرار گرفت. لنگرود در دوران سلطنت فتحعلی شاه یکی از بلوک های گیلان محسوب می‌شد.

لنگرودی که درحال حاضر وجود دارد در سال 1338 هجری شمسی پس از تقسیمات ارضی از لاهیجان جدا شد و با روستاهای تابعه به صورت شهرستان مستقلی درآمد.

شرایط زندگی در لنگرود چگونه است؟

 برای دانستن این امر ابتدا باید به  آب و هوا وجغرافیای منطقه مراجعه فرمایید. آب و هوای لنگرود معتدل و مرطوب است و اقامت در لنگرود بسیار آسان است، این نوع آب و هوا در تمام بخش جلگه ای کم ارتفاع یعنی از ساحل آستارا گرفته تا سواحل رودسر در گیلان را شامل می‌شود.

و بیشترین درجه حرارت این شهرستان در تابستان به 33درجه سانتی گراد بالای صفر، و کمترین به صورت معمول در زمستان  نزدیک صفر می‌باشد. و میزان باران سالیانه لنگرود به صورت تقریبی در حدود 1100میلی متر است. این شهر در کوه پایه قرار دارد و طبیعت بی نظیری دارد از سمت دریا و کوهستان محاصره گشته است.

شما می‌توانید به روستای آبچالکی رفته و از آنجا کل شهر را در یک نگاه ببینید. بلندی این روستا در حدی است که قادر خواهید بود دریا را به سهولت تشخیص دهید. برای رسیدن به این روستا شما ابتدا باید به لیلا کوه بروید. هرچه به پای کوه نزدیک تر می‌شوید منظره دلنشین تر خواهد بود. هر فصل در این منطقه بویی دارد و منظره آن هر یک از دیگری دلنشین تر خواهد بود.

اگر امتداد کوه حرکت کنید بوی چای رو به خوبی حس می‌کنید. و اگر در بهار و تابستان از این مسیر عبور کنید بوی مرکبات از قبیل نارنج، پرتقال مشام شما را نوازش خواهد داد. در ابتدای جاده روستای آبچالکی بازاری سنتی وجود دارد که با رسیدن به آن  با نان ها و غذای های سنتی مردم لنگرود اشنا شوید.

سپس جاده سراشیبی را به سمت بالا طی کرده و به روستای آبچالکی برسید و از بالا شهر لنگرود را نظاره کنید. همانطور که گفته شده لنگرود دارد شما می‌توانید به ساحل چاف و چمخاله رفته و صدای دلنشین موج ها لذت ببرید و آرامش را در آغوش بکشید.

می‌توانید اسب کرایه کنید و در ساحل بتازید یا اینکه می‌توانید به صورت تک یا خانوادگی در قایق نشسته و به دل موج های دریای خزر بزنید. اگر عاشق ماجراجویی هستید می‌توانید با جت اسکی به ماجراجویی بپردازید و خاطره ای خوش برای خود ارمغان سازید.

موتور های چهارچرخ نیز وجود دارند از آن‌ها استفاده کنید و  هیجان و انرژی خود را تخلیه کنید. زندگی در لنگرود زیباست هر دقیقه آن می‌تواند لذتی را با خود به همراه داشته باشد که تکرار نشدنی باشد و حرکت در میان تاریخ لذت بخش است.

فرهنگ بومی لنگرود چگونه است؟

باتوجه به اینکه بحث آداب و رسوم بیشتر به آداب و سنن گذشتگان برمی‌گردد و آن هم دز شرایط ارتباطی زمان ما بیشتر رسوم از بین رفته یا در دست فراموشی هستند.

یکی از رسم هایی که در آداب و رسوم این منطقه وجود داشته است علم واچینی است یا جشن خرمن است. جشن خرمن یکی از جشن های بسیار باشکوه ایران باستان است که هر ساله بعد از برداشت محصولات زراعی برگزار می‌گردیده است.

در مناطق جلگه ای شرق گیلان، حدود اوایل مهر ماه و در نقاط کوهستانی حدود آخرتیرماه، که در هردو منطقه با استفاده از محصول زراعتی همان سال خرج کشی و مهمانداری مراسم برگزار می‌شد. از مراسم جشن خرمن عبور کنیم، گیلان طی دوران و قرون متمادی صدها تن از مشاهیر علم و ادب وشعر و سیاست را در دامان خود پرورانده است. بخشی از آنها  در تاریخ سیاسی ایران نقش مهمی ایفا کرده و برخی دیگر نام خود را در تاریخ ادبیات و هنر کشورمان جاوید و ماندگار ساخته اند  لنگرود نیز از این موضوع مستثنا نبوده است.

لنگرود مهد شاعران بزرگی همچون: محمد شهدی نژاد لنگرودی معروف به شهدی لنگرودی، حجت الاسلام جعفر شمس لنگرودی، محمود پاینده لنگرودی، مهدی اخوان لنگرودی و…. است که همیشه در دل ادبیات کشور جاودان خواهند بود و مانند ستارگان خواهند درخشید.